Cho’qre li xb’ichanel aj ralch’och’ xSara Curruchich, li b’ichk a’an jun k’anjelob’aal re n’aleb’ank ut re xjalb’al xna’leb’eb’ li poyanam, jo’kan naq na roksi li xb’ich re xkolb’aleb’ li tenamit aj ralch’och’, kama’an ki xk’e chi na’liik jun puktasib’aal aj najtil tenamit AJ +. sa’ jun li xokb’ilmu li naj tus resil xk’anjel.
Naj yuiru li mayer yuam na’ ux rab’inkil sa’ xtenamit Najter xyaab’ son ut li na yeemank chirix li xyalb’aleb’ xq’e; chiru ob’ xkak’aal chiab’ xyu’am li ch’ina’ ixq a’in ri xmam aj Maay Kaqchikel ki xk’uub’ xsutq’isinkilrib’ cho’q aj k’uub’anel b’ich. Ki xyoob’ li k’anjel a’in chiru li chiab’ 2015, chan li puktasib’aal esil AJ +.
Wank xyaab’ in kux, ut li xyaab’ lin kux wank sa’ ajl, wankin sa’ xtenamit aj ralch’och’ ut ink’a’ nan xutaanak jo xchankil wu, li na’jej a’in xweechani chan li xcurruchich sa’ li xokb’il mu xpuktas AJ +.
xSara najye naq rab’ihom li rap ut cumbia, li naj k’e sa’ xyanq li xb’ich, xb’aan naq a’an na’ oken sa’ xyanq li xyu’amil na’leb’, “a’an jun li na’leb’ re xkawub’l lin xe’ intoonal ut xna’leb’il li xtawb’alwib’ ” kama’an najye.
Li xb’ich na’ aatinak chirix li xsutameb’ li xtenamit li nake’ xyal xq’e chi xkolb’alrix li xk’aleb’aaleb’ chiruheb’ li minerías, cementeras ut chirixeb’ li ixq nake’ k’uluk tawasiik tz’eqtaanaak sa’ xteepal li tenamit, chan AJ+.
Cho’qwe li wajb’ ut li b’ich an jun k’anjelob’aal nakawresink na’leb’, jun k’anjelob’aal naru chi jalokru xna’leb’eb’ ut xk’a’uxleb’ li tenamit. Xyeeb’aleb’re li saaj poyanam naq moko xutaanalta aatinak sa’ li qaatnob’aal, nakoo xwaklesib’an ut naj terq’us qa loq’al xb’aan naq Yooko xk’eeb’al chi na’liik li qaxe’ ut qa toonal.
Li xb’ichanel ki xjunltika naq k’iilasut ki wank li xmajewankil xb’aaneb’ li jalanchik aj b’ichanel ut aj wajb’anel wankeb’ sa’ xteepal li ruuchich’och’ li nake’ b’ichank yal re xk’ayeb’ ab’an rasa naq naru xtawb’al xna’aj sa’ xyanqeb’.
Jo’ cxhanru najye a’an, k’iila sut moko xb’aanta naq ink’a’ nakate’ ril, li xyaalal a’an chanru nakate’ ril. Li xyaalal naq wanq naq xik’ tateril, ink’a’ sa tate’ril.
Jo’ ixq aj ralch’och’ ch’a’aj chi’ us, xb’aan naq k’iila sut nan taw lin wanjik chi kama’an ab’an nan xaqab’wib’ ut nanye: li na’jej a’in ink’a’ ka’ajwi’ re xk’utb’alwi’, re ajb’anwi’ li xk’utb’al ut li xyeeb’al li k’aru ink’a’ nake’ xye lin komonil, xwotz’b’al xyaab’ lin kux ut xyaab’eb’ xkux li k’iila poyanam li ink’a’ ab’inb’ileb’ chan.
Federación Guatemalteca de Escuelas Radiofónicas FGER/Maya Q’eqchi’, variante de Cobàn, Alta Verapaz/radiofger@fger.org/WWW.fger.org
