Por Grecia Ortíz
gortiz@lahora.com.gt
Li Cero Market a’an jun na’leb’ ki yo’la rik’in xjayalihom naq eb’ li junq kab’al ree naq ink’a’ te’ tz’eqo’q rik’in chi xjunil li nake’ xloq’ yal chi kutb’il, ut sa’ xyanq, xteeb’aleb’ xb’ehil k’ayink sa’ xteepal tenamit Watemaal jo’ jun nimla k’ayib’aal li rajlal naj toch’ xch’ooleb’ sa’ xyanqeb’ li poyanam ut li naj k’e reheb’ li kok’ aj awineleb’ li naru naj k’e heb’ re li xq’emalru ch’och’ elenaq ajwi’ chiru ch’och’.
Li na’leb’ re xk’eeb’al junaq k’ayib’aal chi kama’an ki yo’laa sa’ xch’ool li xjunkab’al aj Watemaal Qawa’ Pedro Cuevas ut Marina Orellana, li nake’ xyal xq’e chi ak’ob’resinkil ut xyoob’ankil jun siiraq jalok sa’ xyu’ameb’ li poyanam.
Rik’in li aatinak rik’in La Hora, Qawa’ Cuevas naj saaraq’i rochb’een li xsum aatin naq junelik xe’ xk’auxla chaq xyoob’ankil junaq li nimla k’ayib’aal, ab’anan re taa k’anjelaq ree xtochb’aleb’ xch’ool li poyanam chirix chi xjunil li na’ uxmank li xtz’eqb’al ut li xch’oolaninkil li roksinkil li ruuchin li awimj li na yo’la rik’in xq’emal ch’och’ na’ el sa’ qa yanq; li na’leb’ ki kawuuk naq ki yo’la li xk’uula’al ch’ina’ ixqa’al.
Chi kama’an naq ki tikla li Cero Market, li ki uxmank li xk’eeb’al aran sa’ li tenamit Antigua Watemaal chiru li chiab’ 2019.
“Li xk’ihal li k’a’aqreru na’ k’ayimank sa’ li xk’ayib’aal a’n ruuchin rawimjeb’ laj kok’ awinel, sa’ xtiklajik ink’a’ raj xqaj xk’ayinkil li tz’akaemj, xqa k’a’uxla naq ka’ajwi’ k’aj xab’on li k’a’uxl a’an li k’ehok na’leb’ re te’ naq sa’ xch’ool.”
Ab’an ki wank li xjalb’alru li k’a’uxl, toj reetal naq ke’ xk’ulru k’ayink tz’akaemj, jo’wi’ li nake’ k’anjelak re saab’esij ib’, chi kama’an, ke’ xyoob’ chi kach’in li k’a’aqreru moqon ke’ xk’amchaq xkomon ree naq te’ xsik’ru li te’ raj li xloq’onel.
Sa’ li resil na tawmank sa’ Instagram, aran naru li xsikb’b’alru li k’aru na’ uxmank li rajb’al li wank chi k’ay, jo’ Qayeaq kenq’, linaza, mux wank chik xkomon jo’wi’ ha’xab’on (Shampoo) chi t’orox re coco ut li na’ k’anjelak re jooleb’ li ak oksinb’il ji’leb’ re simb’.
NARU AJWI’ NAKE’ LOQ’ RUUCHIN RAWIMJ AJ KOK’ AWINEL
Chiru li chiab’ xnume’ k’iila po xwank chi tz’aptz’o xb’aan li xramb’al li kaqi yajel xwank li xnumik sa’ li qa yanq, ab’an naab’aleb’ li k’ayib’aal ke’ xyoob’ li xyeechi’inkil li xk’ay sa’ li internet, “ab’an jwal timil, sa’ li na’leb’ a’an, ab’an anajwank eb’ li poyanam ink’a’ chik nake’ xpatz’ ut ak wankchik li ki’ilq’een ut supq’een rax xe’ chi xjunil elenaq rik’ineb’ laj kok’ awinel”.
Qawa’ Cuevas ki xye naq, naq sa’ xk’ab’a’ naq jwal naj ra li sutam, jo’kan naq ki raj li xb’aanunkil jun k’anjel chi nim ree taawulaq sa’ xyu’ameb’ naab’al chik li poyanam, chi kama’an, que’ xyoob’ xb’en li jalok sa’ ajwi’ li xyu’ameb’ a’an, jo’ qa yeaq li xk’osb’al li mul na’ el sa’ xjunkab’al ke’ xtikib’ chi kach’in jo’ qa yeaq li xkanab’ankil roksinkileb’ li plastiko li junq sut ajwi’ na’ oksimank.
Jun li na’leb’ nake’ xjayalin a’an li rajomeb’ xloq’onel li rajb’al xjalb’al xna’leb’eb’, ab’an nake’ xye naq chi timil timil yookeb’ chi xtawb’al li rajomeb’.
Moqon, nake’ wulak raj chiru naq li k’ayib’aal te’ ruuqraj li xk’eeb’al naab’alaq raj chik li k’ay chi k’iila paayru, jo’wi’, xk’eeb’aleb’ naab’alaq raj chik li ruq’b’ xk’ayib’aal sa’ chi xjunil xteepal li tenamit
Qawa’ Cuevas wank junelik sa’ li xk’ayib’aal, ut li xsum aatin rajlal naj ch’oolan li xk’anjel, ab’an na’ oken rajlal chi xtenq’ankil sa’ li k’anjel a’an li ke’ xyoob’ chi xkab’ichaleb’.
Jun li rusilal li xloq’b’al li k’a’aqreru ink’a’ na yoob’ak mul chi maak’a’ xyaalal, jo’ chanru najye li na’ uxwi’ li patz’ok, a’an naq eb’ li poyanam kaweb’ xch’ool chirix naq chaab’il ut toj ak’.
Jo’ chanru naq li xtikib’ankil jwal ch’a’aj, Qawa’ Cuevas naj ch’olob’ naq timil timil xloq’onel yookeb’ chi xnawb’aleb’ru ut nake’ xyoob’ li wulak chi kok’aq xsa’, ab’an sa’ xb’een chi xjunil nake’ raj okenk chi jalaak.
NAKE’ XPAAB’ RIK’IN LI YOOKEB’ UT LI NA’LEB’ NAQ YOOKEB’ CHI OKENK CHIRU LI POYANAM
Ut li Qana’ Marina Orellana, naj jultika naq, uyta a’an jun li yoob’aj ib’ kach’in, a’in yoo chi k’iik chi jwal xnimal xyo’oon ut xk’a’ulil naq na naru naj b’aanu xnimal xtochb’aleb’ xch’ool li poyanam ut okenk sa’ li xyu’ameb’ li tenamit aj Watemaal.
“Wi’ nake’ yoob’tas ut xtoch li xna’leb’ li poyanam naru naq taa xik li xch’ooleb’ chirix li na’leb’ a’in, jo’ li rusilal li naru naj k’e cho’q reheb’, jo’ ajwi’ naq ink’a’ ka’ajwi’ te’ xk’a’uxlaq chirixeb’ li k’ayib’aal nake’ wulak chi jek’ink, ab’an sa’ xb’een chi xjunil naq te’ ruuq rilb’al li rusilal” chan.
Li junkab’al a’in ak xjal xchankilru li xyu’am ut jo’kan naq xe’ xyoob’ chi okenk chi xloq’b’al li k’a’aqreru ink’a’ na laj na’ oso’.
¿B’AR TEE TAWEB’?
Cero Market na tawmank sa´ 4ta Calle poniente numero 17 sa’ Centro Comercial Maria Antigua Watemaal, cha wula’ni sa’ b’eleeb’ honal q’ela toj kahib’ honal ewu chalen lunes toj sábado ut domingo naru ajwi’ taa patz’ laa loq’om sa’ Instagram ut Facebook, ut na uxmank ajwi xk’ulb’al li patz’om sa’ xb’oqleb’ li k’ayib’aal sa’ 7832 – 8563.
